سیستم ارتینگ یکی از مهم‌ترین بخش‌های ایمنی در تأسیسات الکتریکی است که وظیفه تخلیه جریان‌های نشتی و اضافه به زمین را بر عهده دارد. عملکرد صحیح این سیستم به مقدار مقاومت زمین وابسته است، که باید در محدوده استاندارد قرار گیرد تا حفاظت از تجهیزات و افراد تضمین شود. در این میان، یکی از سوالات رایج در زمینه ارتینگ این است که سیم ارت چیست و چه نقشی در این سیستم ایفا می‌کند. در این مقاله، روش‌های مختلف تست و اندازه‌گیری مقاومت سیستم ارتینگ بررسی خواهد شد تا اطمینان حاصل شود که سیستم ارتینگ به درستی کار می‌کند و استانداردهای ایمنی رعایت شده‌اند.
اهمیت اندازه‌گیری مقاومت ارتینگ
مقاومت زمین یک عامل کلیدی در عملکرد سیستم ارتینگ است. مقدار بالای این مقاومت می‌تواند باعث کاهش کارایی سیستم و افزایش خطرات ناشی از نشتی جریان شود. به همین دلیل، تست و اندازه‌گیری مقاومت ارتینگ به صورت دوره‌ای ضروری است تا مشکلات احتمالی شناسایی و برطرف شوند.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت و ضرورت ارتینگ در ساختمان‌های مسکونی و اداری
روش‌های تست و اندازه‌گیری مقاومت ارتینگ
1. روش افت پتانسیل (Fall of Potential Method)
این روش یکی از رایج‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای اندازه‌گیری مقاومت ارتینگ است. در این روش:
- یک جریان از طریق الکترود ارت اصلی به زمین تزریق می‌شود.
- یک الکترود کمکی در فاصله مشخصی از الکترود اصلی قرار داده می‌شود.
- یک پراب ولتاژ بین دو نقطه قرار می‌گیرد و اختلاف پتانسیل اندازه‌گیری می‌شود.
- مقاومت زمین با استفاده از قانون اهم (V=IR) محاسبه می‌شود.
2. روش کلمپی (Clamp-on Method)
این روش بدون نیاز به قطع سیستم ارتینگ انجام می‌شود و برای بررسی سریع و بدون وقفه ایده‌آل است. در این روش:
- یک دستگاه کلمپی دور سیم ارت قرار می‌گیرد.
- دستگاه جریان حلقه‌ای را اندازه‌گیری کرده و بر اساس آن مقاومت زمین را محاسبه می‌کند.
- این روش برای سیستم‌های دارای ارتینگ موازی مناسب است، اما دقت آن کمتر از روش افت پتانسیل است.
3. روش سه‌نقطه‌ای (Three-Point Method)
این روش شباهت زیادی به روش افت پتانسیل دارد اما از سه نقطه تست استفاده می‌کند:
- الکترود اصلی ارت.
- یک الکترود کمکی جریان.
- یک پراب ولتاژ در فاصله مناسب.
این روش در سایت‌های صنعتی که دسترسی به زمین مناسب دارند، دقت بالایی ارائه می‌دهد.
پیشنهاد مطالعه: روش‌های مختلف ارتینگ و کاربرد آن‌ها در شرایط محیطی متفاوت
4. روش چهار سیمه (Wenner Method)
این روش بیشتر در مطالعات ژئوتکنیکی و بررسی مقاومت خاک استفاده می‌شود. در این روش چهار الکترود به زمین متصل شده و ولتاژ و جریان اندازه‌گیری می‌شود تا مقاومت مخصوص خاک تعیین شود.
استانداردهای اندازه‌گیری مقاومت زمین
- برای سیستم‌های الکتریکی معمولی، مقدار مقاومت زمین باید کمتر از 5 اهم باشد.
- برای ایستگاه‌های مخابراتی و تأسیسات حساس، مقدار کمتر از 1 اهم توصیه می‌شود.
- در محیط‌های با رطوبت بالا و خاک‌های مقاوم، استفاده از مواد بهبوددهنده مانند بنتونیت می‌تواند مقاومت را کاهش دهد.
جمع‌بندی
اندازه‌گیری مقاومت سیستم ارتینگ یک فرآیند مهم برای اطمینان از عملکرد صحیح این سیستم و حفاظت از تجهیزات و افراد در برابر خطرات الکتریکی است. روش‌های مختلفی برای این اندازه‌گیری وجود دارد که بسته به شرایط محیطی و نیاز پروژه، انتخاب می‌شوند. استفاده از روش‌های استاندارد و بررسی دوره‌ای سیستم ارتینگ، نقش مهمی در افزایش ایمنی و کاهش خطرات برق‌گرفتگی دارد.
نکات کلیدی برای افزایش عمر موتور در ماشینآلات صنعتی